مبانی نظری و پیشینه پژوهش اثربخشی آموزش علوم تجربی
اثربخشی آموزش علوم تجربی
پیشینه نظری
آموزش و پرورش به طور مداوم نظرات و تفکّرات را می سازد . تغییرات سریع و آگاهی ویژگی متمایز انسان است . این ویژگی به فرایند آموزش و پرورش ، به تدریس و یادگیری در حین ساخت و بازسازی افکار به احساسات ، فرایندی شگفت انگیز و در حال تغییر می بخشد . شاگردان با مغزی انباشته از تجارب از جمله طرح های پیچیده ی رفتاری که مورد استفاده آنها در حین بزرگتر شدن است ، وارد مدرسه می شوند و تغییر شکل کلمات و همه ی آنچه که برایشان معنا یافته را در خواندن و نوشتن تجربه می کنند . برای اینکه بدانیم در مغز آنها چه نوع یادگیری حاصل شده و چه نوع آمادگی برای یادگیری وجود دارد ، لازم است به درون ذهن شاگردان دقیق بشویم . ولی معلمان نمی توانند به درون اذهان بخزند و در آن جست و جو کنند . بنابراین مجبوریم آنچه را که در درون اذهان می گذرد از طریق آنچه که می توانیم بشنویم یا ببینیم استنباط کنیم . بنیان روابط مداوم ما با شاگردان حدس های آموزش یافته و آموخته شده است و با آن تلاش می کنیم تصاویری از افکار شاگردان در مغزشان را دریابیم ( جویس و همکاران ، 1388 ، ص 32 ).
آنچه که در آموزش و پرورش اهمیت زیادی دارد آموزش دانش آموزان است . آموزش به مجموعه فعّالیت هایی گفته می شود که به یادگیری منجر می شود . این فعّالیت ها به وسیله معلم و دانش آموز توأما انجام می شود ، ولی در تجزیه وتحلیل نهایی ، یادگیری که نتیجه آموزش است به وسیله یادگیرنده صورت می پذیرد ؛ در واقع معلم ، روش یادگیری را آموزش می دهد نه صرفا موضوع درسی را . موفقیت در امر آموزش به عواملی چون معلم ، وسایل آموزشی و یادگیرنده و تعامل آنها با یکدیگر مربوط است ( کدیور ، 1387 ، صص 9 - 10 ).
پس هدف از آموزش ایجاد یادگیری در فراگیران است . بنابراین یادگیری و جریان آن ، یکی از ارکان اصلی برنامه تربیتی به شمار می آید . یادگیری اساس رفتار افراد را تشکیل می دهد . فرد از طریق یادگیری با محیط خود آشنا می شود ، گاه در مقابل محیط ایستادگی می کند ، گاه از محیط برای تأمین نیازهای خود بهره می گیرد ، گاه محیط را تحت تسلط و فرمان خود در می آورد و زمانی با آن سازگار می شود . بنابراین توجه به اصول یادگیری در فعّالیت های تربیتی شرط اساسی موفقیت هر مربی است . یادگیری با عمل تدریس اتفاق می افتد . عمل تدریس سلسله فعّالیت های مرتب ، منظم ، هدف دار و از پیش طراحی شده است . فعّالیتی که هدفش ایجاد شرایط مطلوب یادگیری است . فعّالیتی که به صورت تعامل و رفتار متقابل بین معلم و فراگیر جریان دارد یعنی ویژگی ها و رفتار معلم در فعّالیت ها و اعمال شاگردان تأثیر می گذارد وبالعکس از ویژگی ها و رفتارهای آنان متأثر می شود . به عبارت